Assertiever worden op het werk: tips om stappen te zetten

18-04-2020

Assertiever worden: wat betekent dat?

Veel mensen denken dat assertiviteit betekent dat je zorgt dat je altijd je zin krijgt. Je onderhandelt over een contract en je blijft net zolang doorgaan totdat aan al jouw voorwaarden voldaan is. Of je drukt thuis jouw favoriete vakantiebestemming erdoor.

Dat is assertiviteit niet. Ja, assertiviteit betekent zeker dat je ruimte inneemt voor je eigen wensen en belangen. En ja, die kunnen inderdaad anders zijn dan die van ander. Maar uitgangspunt van assertiviteit is dat je in een situatie zit waarin je zoekt naar een goede uitkomst voor jezelf, met behoud van de relatie met de ander.

Volgens Van Dale betekent assertiviteit: ‘het zichzelf durven zijn’. Sommigen lijken dit van nature te bezitten. Waarom lukt het anderen wel, en jou nog niet zoals je zou willen? Daarvoor moeten we terug naar het moment dat jouw subassertiviteit is ontstaan.

Hoe ontstaat gebrek aan assertief gedrag

Gebrek aan assertief gedrag komt meestal voort uit jeugdpatronen. In mijn coachpraktijk zie ik vaak deze oorzaken voorbijkomen:

• Er werd gezegd of uitgestraald: jij stelt toch niks voor. Of: doe maar gewoon dan doe je al gek genoeg.
• Je komt uit een omgeving waarin het normaal was dat je je schikte naar wat er van je verlangd werd. Vanwege een dominante ouder. Of vanwege de regels die je geloofsgemeenschap oplegde.
• Er werd in het gezin veel van je gevraagd. Je komt uit een eenoudergezin en nam al vroeg allerlei taken en verantwoordelijkheden op je, die eigenlijk niet bij een kind passen. Of je ouders komen uit het buitenland, spraken de taal niet goed, en leunden sterk op jou als link met Nederlandse instanties of de maatschappij.

Al deze voorbeelden hebben één ding gemeen: er was voor jou bedoeld of onbedoeld geen ruimte om je verlangens te onderzoeken, uit te proberen, en zo te ontdekken wat bij je past en waar jouw grenzen liggen, en hoe je die bewaakt. Je mist dus een vaardigheid die je in het volwassen leven hard nodig hebt. En je mag groeien in assertiever worden.

Hoe weet je of je assertiever mag worden?

• Je vindt het vaak lastig om te weten wat je wilt: Een vriend vraagt je om met hem op vakantie te gaan. Je leidinggevende vraagt je om andere taken op te pakken. Je krijgt een mooie kans om promotie te maken. Maar wil je dat allemaal wel? Je wikt en je weegt. Je weet het niet.
• Je voelt wel wat je wilt maar durft het niet te uiten: Je neemt een nieuw project aan, terwijl je eigenlijk vol zit. Of je weet dat de collega-manager met hetzelfde werk meer verdient, maar je durft niet te vragen om salarisverhoging.
• Je voelt wel wat je wilt, en je uit het ook, maar dat levert je stress op: Je komt in een verschil van mening wel voor jezelf op, maar er zit zoveel spanning bij, dat je boodschap niet overkomt en je de stress nog dagen voelt.

Tips om assertiever te worden

Jezelf begrijpen = de ander begrijpen = winnen in de relatie

Zoals ik hierboven al liet zien, maakt het voor je assertiviteit nogal uit uit welk nest je komt. Als je beter weet uit welk systeem van herkomst je komt, kun je milder kijken naar jezelf. Zo werkt het natuurlijk ook voor ieder ander die je dagelijks tegenkomt op je werk en privé.

Denk aan de collega die zo competitief is ingesteld, waar je zoveel weerstand bij voelt. Als je weet dat hij in een gezin met 4 broers is opgegroeid, kun je je misschien voorstellen dat hij alleen kon gedijen in dat gezin door te leren extreem goed voor zichzelf op te komen.

Of je teamlid dat bij elke tegenslag compleet van de kaart is. Als je weet dat hij in een gespreid bedje is geboren, met ouders die hem steeds uit de wind hielden, dan kun je misschien begrijpen dat hij nooit heeft geleerd om met tegenslag om te gaan.

Inzicht leidt tot begrip. Begrip leidt tot echt contact. Echt contact leidt tot een relatie, waardoor je er makkelijker samen uitkomt.

Sta stil. Reflecteer. Luister naar je lijf.

Mensen nemen 95% van alle beslissingen onbewust. Dat betekent dat je lijf, en je onbewuste allang weten wat fijn voor je is. Wat voel je als je over iets nadenkt? Heb je misschien last van lichamelijke kwaaltjes in of na bepaalde situaties?

Even stilstaan, en kunnen/durven voelen wat er met je lijf gebeurt, is al een eerste stap. Mijn gratis e-book reflecteren helpt je hierbij.

Zet kleine stapjes

Je kan beginnen met direct 600 euro loonsverhoging vragen, maar da’s best een grote stap. Tip: Begin eens thuis in een veilige setting waarin je op liefde mag rekenen:

• Neem die laatste banaan uit de fruitschaal, in plaats van ‘m aan je kind te geven.
• Ga eerder weg van die verjaardag als je merkt dat je geen zin meer hebt om te blijven.
• Of oefen op het kassameisje van de Albert Heijn. “Heeft u er 20 cent bij?” “Nee.” Zo oefen je met nee zeggen. Ook al heb je die 20 cent wel.

Ontdek gezamenlijk belang: 2 voorbeelden

Vaak ligt er onder een verschil van mening een duidelijk gezamenlijk belang. De enige manier om hierachter te komen, is door het gezamenlijk belang te onderzoeken.

Op vakantie: waar ga je heen?

Iets wat we allemaal wel eens meegemaakt hebben is het uitzoeken van een vakantiebestemming met een partner of reisgenoot. “Ik wil een strandvakantie ver weg” tegenover “Ik wil naar de bergen”. Dat lijkt onverenigbaar. Maar begin eens met te vragen waaróm de ander dat wil. In beide gevallen kan hier heel goed uitkomen: “Ik wil lichaamsbeweging, rust om me heen, kunnen zwemmen en niet teveel andere mensen zien, zodat ik écht kan ontspannen.”

Wanneer je deze behoefte ziet bij elkaar, heb je een gezamenlijk vertrekpunt. En kun je kijken hoe je die behoefte in kunt vullen op een manier waarop het voor beide partijen aantrekkelijk is. Wie weet is een vakantie aan een Oostenrijks bergmeer dan wel dé oplossing die alle belangen verenigt.

“Kun je me NU een offerte sturen?”

Of de klant die je op donderdagmiddag om 16.45 opbelt met de vraag: “Ik heb vanmiddag nog een offerte nodig voor 6 trainingen. Kun je die aanleveren?” Je was net aan het afronden, bent moe, en bent morgen vrij, dus je eerste reflex is: “Nee, dat lukt me niet. Maandag ben je weer de eerste.”

Voor beide partijen levert dit verlies op: je klant baalt dat ze niet op tijd haar offerte heeft, en jij loopt misschien omzet mis.

Wanneer je assertief bent, kan dit gesprek heel anders verlopen.

Klant: “Ik heb vanmiddag nog een offerte nodig voor 6 trainingen. Kun je die aanleveren?”
Jij: “Nee, dat lukt me niet. Het is veel werk een offerte op maat uit te brengen en ik sta op het punt naar huis te gaan. Maar mag ik vragen waarom je me nú pas belt, als je vandaag nog een offerte nodig hebt?”
Klant: “Ik hoor net dat we morgen ingelast budgetoverleg hebben. Ik moet kunnen aantonen hoeveel geld ik het komende half jaar nodig heb voor de opleidingen van mijn teamleden.”
Jij: “Ah. Dus je hebt eigenlijk geen uitgewerkte offerte nodig, maar alleen een bedrag dat min of meer klopt?”
Klant: “Ja, precies.”
Jij: “Nou, dat kan ik je wel geven. Hoeveel trainingen heb je nodig? Voor hoeveel man? Dan kan ik mijn standaardtarieven raadplegen en een snelle optelsom voor je maken.”
Klant: “Lukt het om dat zo nog te doen?”
Jij: “Jazeker, ik e-mail het je over 10 minuten.”

Zie je het verschil? Er is nu sprake van een win-winsituatie. Puur en alleen omdat je doorvraagt naar het belang van de ander. Assertiever worden levert jou dus niet alleen jou iets op, maar in veel gevallen ook de ander!

Cursus assertiviteit

Ben je enthousiast geworden door dit verhaal, en zou je graag assertiever worden, maar dan wel met hulp en feedback? In de individuele cursus assertiviteit help ik je hierbij. Lees meer over hoe de individuele cursus assertiviteit van Coaching Rotterdam het verschil kan maken in je werk en in je leven.

---

Lees meer over:

Deel dit artikel:

---